To jest element tekstowy. Kliknij ten element dwukrotnie, aby edytować tekst. Możesz też dowolnie zmieniać rozmiar i położenie tego elementu oraz wszelkie parametry wliczając w to tło, obramowanie i wiele innych. Elementom tekstowych możesz też ustawić animację, dzięki czemu, gdy użytkownik strony wyświetli je na ekranie, pokażą się one z wybranym efektem.

„Nieznajomość prawa szkodzi”

O Food Safe Labeling, czyli inaczej mówiąc BEZPIECZNYM znakowaniu żywności w kontekście materiałów przeznaczonych do kontaktu z żywnością miałam okazję wygłosić prelekcję podczas XI Konferencji Naukowo-Technicznej, która odbyła się w dniach 10-11 maja w Kielcach.

Bezpieczeństwo żywności w ostatnim czasie stało się tematem numer 1 w branży spożywczej. Zagadnienie jest wielowymiarowe, co sprawia, że materiały przeznaczone do kontaktu z żywnością oraz ich właściwe oznakowanie zyskały na popularności.

O Food Safe Labeling-u możemy mówić tylko w sytuacji, gdy nie tylko opakowanie, ale także wszelkie informacje na temat opakowania spełniają rygorystyczne przepisy unijne i krajowe dotyczące materiałów przeznaczonych do kontaktu z żywnością oraz treści przekazywanych konsumentom.

Unijne prawo definiuje materiały do kontaktu z żywnością (Food Contact Materials) jako materiały, które:

• są przeznaczone do kontaktu z żywnością;

• są już w kontakcie z żywnością;

• lub mogą być w odpowiedni sposób doprowadzone do kontaktu z żywnością lub wprowadzać swoje składniki do żywności w normalnym lub przewidywanym użyciu.

Wymagania dla materiałów przeznaczonych do kontaktu z żywnością dotyczą na poziomie unijnym regulują przede wszystkim dwa rozporządzenia: Rozporządzenie (WE) nr 1935/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 października 2004 r. w sprawie materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością oraz Rozporządzenie Komisji (WE) nr 2023/2006 z dnia 22 grudnia 2006 r. w sprawie dobrej praktyki produkcyjnej.

Rozporządzenie 1935/2004 jest nazywane ROZPORZĄDZENIEM RAMOWYM i ustala ono ogólne wymagania, jakie muszą spełniać wszystkie finalne materiały i wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością, nie zadrukowane i zadrukowane, bez względu na rodzaj surowca, z jakiego zostały wytworzone.

Wymagania te dotyczą zarówno materiałów i wyrobów, w tym aktywnych i inteligentnych, które są przeznaczone lub już pozostają w kontakcie z żywnością, jak i tych materiałów i wyrobów po których można oczekiwać, że wejdą w kontakt z żywnością albo nastąpi migracja ich składników do żywności w przypadku ich zastosowania w normalnych lub możliwych do przewidzenia warunkach.

W świetle tego rozporządzenia za „BEZPIECZNE” uznawane są tylko takie materiały, które:

• nie uwalniają swoich składników do żywności na poziomach szkodliwych dla ludzkiego zdrowia;

• nie zmieniają składu żywności;

• nie powodują zmian w smaku lub zapachu, czyli nie zmieniają cech organoleptycznych żywności.

Podstawowe obowiązki przedsiębiorców wynikające z rozporządzenia (WE) nr 1935/2004

O wymaganiach ogólnych względem przedsiębiorców przeczytamy w artykule 3 rozporządzenia 1935/2004. Poniżej jego postanowienia.

Wszystkie materiały i wyroby do kontaktu z żywnością, w tym także aktywne i inteligentne materiały oraz wyroby:

• muszą być produkowane zgodnie z dobrą praktyką produkcyjną (GMP),

• tak aby w normalnych lub możliwych do przewidzenia warunkach użytkowania nie dochodziło do migracji ich składników do żywności w ilościach, które mogłyby:

• stanowić zagrożenie dla zdrowia człowieka;

• lub powodować niekorzystne zmiany składu żywności;

• lub powodować pogorszenie jej cech organoleptycznych.

Ponadto oznakowanie, reklama i sposób prezentowania materiału lub wyrobu nie powinna wprowadzać konsumentów w błąd.

Rozporządzenie ramowe nakłada na producentów również obowiązki związane z oznakowaniem materiałów przeznaczonych do kontaktu z żywnością. Zgodnie z artykułem 15 do materiałów i wyrobów, które w chwili wprowadzenia do obrotu nie weszły jeszcze w kontakt z żywnością dołącza się:

• informację „do kontaktu z żywnością”

• lub szczególne wskazania dotyczące używania (np. ekspres do kawy, butelka do wina, łyżka do zupy)  

• lub symbol określony w załączniku II (kieliszek i widelec).

Oznaczenia nie są wymagane dla wyrobów, które są w sposób oczywisty przeznaczone do kontaktu z żywnością.

Ponadto w oznakowaniu należy podać:

• zalecenia (jeśli konieczne) dotyczące właściwego i bezpiecznego użytkowania wyrobu;

• nazwę i adres producenta, przetwórcy lub dystrybutora odpowiedzialnego za wprowadzenie wyrobu do obrotu i mającego siedzibę we Wspólnocie;

• oznakowanie wyrobu powinno pozwalać na jego identyfikację;

• aktywne i inteligentne materiały – informacje na temat prawidłowego ich stosowania oraz dane dotyczące nazwy i ilości substancji uwalnianej do żywności.

Oznakowanie wyrobów na etapie sprzedaży detalicznej oraz innej niż detaliczna

Dokumentem obowiązkowym w świetle prawa i niejako „wędrującym” wraz z materiałem opakowaniowym jest DEKLARACJA ZGODNOŚCI. Ogólne wymagania dla tego dokumentu określone zostały w artykule 16 rozporządzenia 1935/2004:

• Do materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością istnieje obowiązek dołączania pisemnej deklaracji potwierdzającej, że są one zgodne z przepisami mającymi wobec nich zastosowanie. Pisemna deklaracja umożliwia łatwą identyfikację materia­łów, wyrobów lub produktów z pośrednich etapów wytwarzania lub substancji, dla których została wydana.

• Deklaracje odnawia się, jeżeli w  składzie lub procesie wytwarzania zachodzą znaczące zmiany pociągające za sobą zmiany poziomu migracji z  materiałów lub wyrobów lub, jeżeli udostępnione zostają nowe dane naukowe.

• W celu potwierdzenia zapisów znajdujących się w deklaracji zgodności powinna być udostępniana organom kontroli dokumentacja.

Deklaracje zgodności dla materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością z tworzyw sztucznych, dla wyrobów ceramicznych oraz dla aktywnych i inteligentnych materiałów i wyrobów zostały określone w odrębnych przepisach.

Organy nadzoru wymagają przedstawienia deklaracji zgodności w procesie identyfikowalności wyrobu, o którym z kolei mówi artykuł 17. Zgodnie z nim producent ma obowiązek:

• zapewnić możliwość identyfikacji pochodzenia wyrobu na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji;

• wdrażać systemy i procedury umożliwiające identyfikację przedsiębiorstw, w których nabył i do których dostarczył materiały lub wyroby, a także substancje lub składniki wykorzystywane do ich wytwarzania.

Wdrożenie przez przedsiębiorcę systemu identyfikowalności ma na celu ułatwienie procesu kontroli i wycofywania wadliwych produktów z rynku oraz przypisania odpowiedzialności za wyrób nie spełniający wymagań.

W załączniku I do rozporządzenia 1935/2004 znajdziemy wykaz grup materiałów i wyrobów, które powinny  zostać objęte odrębnymi szczegółowymi aktami prawnymi. Takich grup w rozporządzeniu 1935/2004 wskazano 17, natomiast nie dla wszystkich na dzień dzisiejszy istnieją akty prawne określające przepisy szczegółowe.

Konkretne postępowanie w UE obowiązuje w odniesieniu do tworzyw sztucznych, procesów recyklingu tworzyw sztucznych, folii z regenerowanej celulozy, ołowiu i kadmu w ceramice oraz aktywnych i inteligentnych materiałów i wyrobów.

Rozporządzenie nie ma zastosowania do:

• materiałów i wyrobów, które dostarczane są jako antyki;

• materiałów pokrywających lub powlekających, takich jak materiały pokrywające sery w postaci skórki, które są częścią środków spożywczych i mogą być spożywane razem z tymi środkami spożywczymi;

• stacjonarnych instalacji wodociągowych, publicznych lub prywatnych.

W przypadku braku unijnych szczególnych środków postępowania, państwa członkowskie mogą utrzymywać lub przyjąć własne przepisy krajowe dotyczące materiałów przeznaczonych do kontaktu z żywnością.

W obliczu wyzwań, jakie stawiają przed przedsiębiorcami materiały do kontaktu z żywnością, o wewnętrzne regulacje krajowe poszerzyły swoje przepisy także takie kraje jak Niemcy czy Szwajcaria. I to właśnie na ich zaleceniach oraz aktach ustawodawczych należy opierać się przy poszukiwaniu odpowiedzi na temat bezpieczeństwa substancji, które w prawodawstwie unijnym nie doczekały się jeszcze szczegółowych wymagań.

FCM a Dobre Praktyki Produkcyjne (GMP)

Zgodnie z rozporządzeniem 1935/2004 materiały mające kontakt z żywnością powinny być wytwarzane zgodnie z dobrymi praktykami wytwarzania (GMP). W rozporządzeniu GMP (WE) 2023/2006 ustanowiono dobre praktyki wytwarzania w odniesieniu do materiałów przeznaczonych do kontaktu z żywnością (FCM).  Dobre praktyki wytwarzania obowiązują we wszystkich punktach łańcucha produkcyjnego materiałów przeznaczonych do kontaktu z żywnością.  Zasady mają na celu zapewnienie, że procesy produkcyjne są dobrze kontrolowane, tak aby specyfikacje FCM były zgodne z obowiązującymi wymaganiami.

Czy zabawki mogą być traktowane jako FCM?

Zabawki, których części kontaktują się z żywnością, np. lizaki w kształcie gwizdków, smoczków, zabawki z umieszczonymi cukierkami w środku, muszą spełniać oprócz wymogów dyrektywy 2009/48/WE również wymagania dla materiałów przeznaczonych do kontaktu z żywnością określone w:

    • Rozporządzeniu 1935/2004 w sprawie materiałów i wyrobów przeznaczonych 

      do kontaktu z żywnością,

    • Rozporządzeniu  2023/2006 w sprawie Dobrej Praktyki Produkcyjnej 

      w odniesieniu do materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu 

      z żywnością

    • Rozporządzeniu 10/2011 w sprawie materiałów i wyrobów z tworzyw

      sztucznych przeznaczonych do kontaktu z żywnością

Jednocześnie należy zaznaczyć, że badania chemiczne zabawek nie gwarantują bezpieczeństwa i zgodności z wymogami UE dla materiałów przeznaczonych do kontaktu z żywnością.

Jak oznakowanie produktu wpływa na jego bezpieczeństwo?

Opakowanie to kluczem komunikacji względem konsumentów.

Właściwa komunikacja = Bezpieczeństwo.

Przykładem może być stosowanie pojemników nieprzeznaczonych do kuchenek mikrofalowych może sprawić, że będą one podatne na rozpad i migrację substancji chemicznych do żywności.

W przypadku opakowania w formie folii (np. folia na górze tacki) stosuje się kleje do zgrzewania boków opakowań. Tego typu dodatki muszą być bezpieczne i spełniać wymagania dotyczące bezpieczeństwa, tj. nie powinny migrować do żywności pod wpływem działania ciepła zewnętrznego. A o tym aspekcie często zapominają działy Jakości i R&D.

Co o bezpieczeństwie opakowań myślą Konsumenci?

Okazuje się, że w kontekście bezpiecznego opakowania konsumenci oczekują zarówno opakowania bezpiecznego dla umieszczonej w nim żywności, a przez to bezpiecznego dla nich samych, ale także opakowania bezpiecznego dla środowiska. Jest to absolutny trend, związany oczywiście z licznymi kampaniami pro-środowiskowymi oraz wzrastającą świadomością konsumencką na temat oddziaływania przemysłu na środowisko.  Choć z dużym opóźnieniem, za oczekiwaniami Konsumentów podąża prawodawstwo i dlatego w najbliższym czasie możemy się spodziewać wielu zmian.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat BEZPIECZNEGO ZNAKOWANIA ŻYWNOŚCI – zachęcam do zapoznania się z treścią mojego artykułu na łamach czasopisma „Kierunek spożywczy”.

 Znajomość branży

 Przyjemność ze współpracy

 Proste podejście

Jeśli jest coś, w czym możemy Ci pomóc, nie wahaj się z nami skontaktować już dziś.

791 166 402

Joanna Rembecka

tak, czytam etykiety

Właścicielem marki tak, czytam etykiety jest DISTRIBUTED ENERGY Sp. z o.o.

ul. Hoża 86 / 410,

00-682 Warszawa

Misja